Çocuklarda tırnak yeme alışkanlığının altında yatan pek çok faktör var. Anne-baba davranışlarından okul dönemi kaygılarına kadar, çocuklarda tırnak yeme sebebi olarak değerlendirilen tüm etmenlere ve çözüm önerilerini Ereğlide özel bürosunda faaliyetlerini sürdüren (BTM) Bahar Terapi Merkezi yetkilisi Çocuk ve Aile Terapisti Pedagog Bahar Can Işıktan öğrendik.
Çocuklar neden tırnak yer?
Tırnak yeme alışkanlığı genellikle 3-4 yaşlarında görülen ve kız çocuklarında erkeklere göre çok daha yaygın olan bir durum. Özellikle ergenliğe geçişle birlikte tırnak yeme alışkanlığında ciddi bir artış olabiliyor. Öyle ki bu alışkanlığı yetişkinlik döneminde de devam ettiren pek çok insan var.
Pedagog Bahar Can Işık, aşırı baskıcı anne ve babanın ya da sert bir öğretmenin etkisinde kalan çocuklarda tırnak yeme alışkanlığının daha sık görüldüğünü söylüyor. Tıpkı parmak emme alışkanlığında olduğu gibi bu durumun altında da çoğunlukla psikolojik problemler yatıyor. Çocuklarda tırnak yemenin nedenlerini şöyle sıralıyor:
- Diş çıkarma,
- Stres ve kaygı bozuklukları,
- Özgüven eksikliği,
- Güvensizlik,
- Ailede ya da yakın çevrede tırnak yiyen birisi olması (Çocuklar bu kişileri taklit edebiliyor.),
- Anne ve babanın davranış hataları,
- Aile içi şiddet ve geçimsizlik,
- Okul çağına gelince ortaya çıkan endişeler.
Okul dönemindeki çocuklarda tırnak yemenin sebepleri neler?
Okulla birlikte çocuğun hayatına yeni kurallar ve sorumluluklar giriyor. Anneden ayrılıyor olmak, okulda verilen görevler ve ödevler çocuğun üzerinde baskı oluşturabiliyor. Bunun yanında aile de mükemmelliyetçi bir tutum sergilediğinde çocuk, üzerindeki gerginliği ve baskıyı atabilmek için tırnak yemeye başlıyor. Çocuğun;
- Kendine güvenmemesi,
- Başarısız olma korkusu,
- Arkadaşlık ilişkilerinde sorun yaşaması,
- Başarı odaklı bir ebeveyn profiline sahip olması,
- Dikkat eksikliği ya da öğrenme güçlüğü nedeniyle eğitim sorunları yaşaması,
- Okul ve öğretmenleriyle ilgili problemleri olması tırnak yeme sorununa yol açabiliyor.
Çocuğun tırnak yemesi nasıl önlenir?
- 3-4 yaş çocuklarda tırnak yeme çözümü olarak en etkili yöntem görmezden gelmek olabiliyor. Ancak alışkanlık uzun süre devam ediyorsa durumun altında yatan sebepleri düşünmeli ve gerekirse uzman desteği almalısın.
- Çocuklarda tırnak yemeyi önlemek için anne ve babanın desteği son derece önemli. Eğer bu durum sevgi ve ilgi eksikliğinden kaynaklanıyorsa çocuğunla daha sık ve kaliteli zaman geçirmelisin.
- Tırnak yiyor diye çocuğuna kızmamalı, baskı yapmamalı ve ceza vermemelisin. Elini ağzından çek., Bebek gibi davranıyorsun. gibi uyarılarda bulunmak yerine, çocuğunun ilgisini hoşuna gidecek faaliyetlere yöneltmelisin. Resim yapmak, oyun hamuruyla oynamak onun elini oyalayacak etkili yöntemler olabilir.
- Çocuğuna tırnak yemenin zararlarını anlatabilirsin. Ama bunu, onu korkutarak yapmamalısın. Korku, bu soruna bir çözüm olmayacağı gibi çocuğunun duygusal dünyasında da sıkıntılara yol açabilir.
- Tırnak yeme alışkanlığı çocuklarda ergenlik çağına doğru sıklaşabiliyor. Uzmanlar bu durumun çevreden onay görmemekten kaynaklanabildiğini söylüyorlar. Mümkün olduğunca çocuğunun özgüvenini pekiştirecek davranışlarda bulunmalısın.
- Geceleri tırnak yememesi için uykudan önce çocuğuna hafif bir eldiven giydirebilirsin.
- Tırnakların derin kesilmesinin bazı durumlarda işe yarayabildiği görülüyor. Kendi tırnak bakımını yapması için çocuğuna bir tırnak bakım seti alabilirsin.
- Çocuklarda tırnak yeme acı ojeyle geçer mi, diye merak edebilirsin. Bazı psikologlar, gündüzleri acı oje kullanarak, çocuğa tırnağını yememesi gerektiğinin hatırlatılabileceğini söylüyor. Acı fakat zararsız olan birtakım sıvıların, çocuğun bu davranışı terk etmesini sağladığı görüşünde olan psikolog sayısı bir hayli fazla.
Çocuğun tırnak yemesi hangi durumlarda ciddiye alınmalı?
Tırnak yeme problemi çocuklarda yaş ilerledikçe kendiliğinden geçen bir durum olsa da bazen ciddiye alınması gerekebiliyor. Böyle durumlarda tırnak yiyen çocuğun tedavisinin bir uzman tarafından yapılması gerekiyor.
- Aşırı tırnak yiyen çocuğun elleri, bir süre sonra kanamaya başlayabiliyor. Hatta bu durum çocuğun ayak tırnağını yemesi ve tırnak etlerini ısırmasına kadar varabiliyor. Eğer çocuğunda böyle bir durum gözlemlersen mutlaka bir uzmana danışmalısın.
- Tırnak yeme alışkanlığı nadir de olsa çocuklarda anksiyete bozukluğu olduğuna işaret edebiliyor. Hem kaygıların hem de bu kaygıların yol açtığı semptomların ortadan kalması için bir çocuk psikoloğuyla iletişime geçmelisin.