Kıskançlık duygusu her yaşta insan için en temel ve başa çıkılması en zor duygulardan biri olarak karşımıza çıkıyor. Özellikle çocuklar sevgi ve ilgi odağını en fazla aldığı anne ve babasını kardeşleriyle paylaşmak zorunda kalabiliyor ve bu durum da kıskançlık duygusunu büyük ölçüde tetikleyebiliyor. Psikolog Dolunay Özbaş, eğer bu duygu çok yoğun ve şiddetli bir şekilde yaşanırsa, ciddi bir sorun haline gelebileceği konusunda ebeveynleri uyarıyor.
Çocuklar, duygusal gelişim süreçlerinde doğal bir şekilde sevgi, öfke, kaygı, sevinç ve kıskançlık gibi hem olumlu hem de olumsuz duyguları yaşarlar. Ancak bu duyguların deneyim sıklığı, yoğunluğu ve türü çocuğun yakın çevresindeki kişilerin davranışlarına ve çocuğun kişisel özelliklerine bağlı olarak büyük ölçüde değişkenlik gösterebilir. Çocukların kıskançlık duygusunu farklı şekillerde ifade edebileceğini belirten Özbaş, kardeşi doğmadan önce ailenin ilgi odağı olan çocuğun dünyaya gelen kardeşine alışamaması ile beraber alt ıslatma veya parmak emme gibi önceki gelişim dönemlerine geri dönme eğiliminde olabileceğinin altını çiziyor. Psikolog Özbaş, Çocuk, sevgi ve ilginin paylaşılması gerektiğini hissedebilir ya da artık eskisi gibi sevilmediğini düşünerek aileden uzaklaşabilir ve içe kapanabilir. Bu durumda çocuk, farklı yollarla dikkat çekmeye çalışabilir; yemek reddetme sorunları yaşayabilir, geceleri uykusunda kabus gördüğünü iddia edebilir, yalnız uyuyamadığını söyleyebilir diyor.
"Hangimizi daha çok seviyorsun?"
Kıskançlık yaşayan çocuğun sık sık ebeveynlerine veya yakın çevresine "Beni seviyor musun?" veya "Hangimizi daha çok seviyorsun?" gibi sorular yöneltebileceğini söyleyen Psikolog Özbaş, bu noktada ebeveynlerin "Seni daha çok seviyorum" demek yerine, çocuğun duygusunu anlamaya çalışarak her iki çocuğunun da farklı şekillerde ve çokça sevildiğini ifade etmesi gerektiğini belirtiyor. Ayrıca, çocuğa kardeşini zorla sevmesi gerektiği yönünde baskı yapılmamasının önemli olacağının altını çiziyor.
Ebeveynlere Öneriler
Kardeş kıskançlığının önüne geçebilmek için ebeveynlere önerilerde bulunan Psikolog Dolunay Özbaş önerilerini şöyle sıralıyor:
1. Çocuğu kardeşi olacağına duygusal olarak hazırlayın.
2. Evde bazı değişiklikler olacağı konusunda çocuğa bilgi verin. Ancak bu durumun zamanla düzeleceğini de ifade edin. Örneğin; eve misafirlerin gelmesi, anne ve babanın daha fazla yorgun olması gibi…
3. Çocuğa kardeşi ile ilgili sorumluluklar verin. Bu durum kardeşine daha kolay alışmasına yardımcı olacaktır.
4. Her çocuğa bireysel zaman ayırmak oldukça önemlidir. Böylece çocuk özel olduğunu ve önemsendiğini hissedecektir.
5. Tüm ailenin bir arada olduğu ortak etkinlikler yapmak da bireysel etkinlikler kadar oldukça önemlidir.
6. Çocuğun yaşının ve gelişiminin üzerinde çocuktan bir olgunluk beklenmemelidir. Aynı zamanda eve sık sık gelen kişiler önceden bilgilendirilmeli ve çocuğa karşı uygun davranışlar sergilemeleri sağlanmalıdır.
7. Çocuğun kardeşi ile ilgili duygularını ifade etmesine fırsat verilmelidir. Olumsuz duygularını reddetmeyin veya aşırı tepki vermeyin.
8. Eğer birbirlerine zarar verme durumu söz konusu değilse çocuklar arasında çatışmalar çıktığı zaman müdahale etmeyin. Kendi aralarında çözmelerine olanak tanıyın.
9. Kardeşleri birbiri ile kıyaslamayın. Bu durum yetersiz hissetmesine neden olacaktır.
10. Her çocuğun güçlü ve zayıf yönleriyle kendine özgü birer birey olduğunu unutmayın.