​YAPI DENETİM MEVZUATIMIZ SAMİMİ DEĞİL

Müteahhitlerin kazancı mı? Can ve Mal güvenliğiniz mi? Uygulama biçimi ile yapı denetim mevzuatına bakınca bu soru akla geliyor. Can ve mal güvenliğini teminen kaliteli ve güvenli yapılar amaç edinilecek, ancak bu amacın en önemli ayağı olan denetim mekanizmasını da mevzuat eliyle felç edilecek. Bu koskoca bir samimiyetsizliktir. Can ve mal güvenliği diyeceksiniz, kaliteli yapılaşmalardan bahsedeceksiniz, sağlıklı ve güvenli binalardan söz edeceksiniz, standartlara uygun ve konforlu yapılar isteyeceksiniz diğer yandan bunun sağlanmasında en önemli ayak olan yapı denetim firmalarını görevlerini yapamaz hale getireceksiniz. Bu mevzuat samimiyetsizliğidir. Bunun herhangi bir akli zeminde izahını bulamazsınız. Yapı denetim firmalarını, kanunla “denetim” haricinde başkaca mesleki ticaretini yasaklayacaksınız, buna mukabil ticari özlük hakları için hiçbir tedbir almayacaksınız, bunun üstüne ihtiyaç fazlası yapı denetim firması kurdurmak suretiyle firmaları bir biri ile yarıştıracaksınız, denetim hizmet bedelleri oranını işin içinden çıkılmaz hale getireceksiniz, denetim firmalarını müteahhitlere muhtaç edeceksiniz sonra o yapı denetim firmasından tam anlamı ile denetim görevini yerine getirmesini bekleyeceksiniz. Yapı denetim firmalarından adeta mucize bekleniyor. Öncelikle bir görevlendirme yaparken o görevi yapanı donatmanız lazım, görevini sağlıklı yapabilmesi için mevzuat zemininde görevin yapabilirliğini sağlamanız lazım. Cezai müeyyidelerle görevlerin ifası sağlanamaz. 2011’de Konya’da ve Türkiye genelinde yapı denetim sistemi hayata geçirilmesiyle yapılar denetim yüzü gördü. Daha öncesinden fenni mesüller ile kağıt üzerinden bir denetim söz konusuydu. Fenni mesuller proje hizmetleri ve danışmanlık hizmetlerinden ya da başkaca mesleki ticari faaliyetlerinden fırsat bulamıyorlar ki denetim yapabilsinler. Ancak yapı denetim firmalarının tanımlı tek bir işi vardır. Oda “denetimdir”. Bu gerçekten önemli. İnsanların, yıllar boyu hayatlarını ve canlarını emanet ettiği beton yapıların inşasını denetleyen mekanizmanın önemi, can ve mal güvenliği ile direkt ilgilidir. Diğer yandan hayat boyu birikimleriyle konut edinmek isteyenlerin kaliteli ve güvenli bir konut alması en doğal hakkıdır. Bu hakkın en doğal koruyucuları yapı denetim firmalarıdır. Ancak mevzuat değişiklikleri ile yapı denetim firmalarının denetim gücü adete sıfırlanmıştır. Yapılan değişikliliklerle müteahhit kesimin el güçlendirilmiş, yapı denetimler zayıflatılmıştır. Bu mevzuat değişikliğini müteahhitlerin lehine yapı denetim firmalarının aleyhine olacak şekilde defalarca değiştirmenin vebali elbette birilerinin omzunda yüklüdür. Özellikle Erdoğan Bayraktar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı döneminde yapı denetim sisteminde arka arkaya yaptığı mevzuat değişiklikleri yapı denetim firmalarının denetim gücünü elinden almıştır. Bu şekli ile mevzuatın, " can ve mal güvenliği adına bir saygınlığı ve samimiyeti kalmamıştır. Erdoğan Bayraktarın yapı denetim sistemi içerisinde meydana getirdiği deprem yapı denetim firmalarını, gerek itibar gerekse maddi ölçekte çökertmiştir. Bu etki o kadar fazla olmuştur ki, serbest meslek erbabı mühendis mimar kadrosu da bu depremden nasibini almıştır. Ülke gündeminin ağır sorunlarla meşguliyetinden dolayı bu depremden sektör haricindeki kamuoyunun haberi olmamıştır. Markalaşmış ve isim yapmış müteahhitlerin, “her önüne gelen müteahhitlik yapıyor, yapılarda kaliteleşme sorunu vb.” şeklinde bir serzenişleri var. Şayet yapı denetim firmalarının etkin bir denetim gücü olsaydı bir çok müteahhit piyasadan elenir giderdi. Elinde parası olan herkes müteahhitliğe soyunmazdı. Yapı denetim firmaları, gerek işçilik kalitesi gerekse malzeme kalitesinden ödün vermeden denetim yapabilecekleri bir güçleri kalmadığı için evet herkes müteahhitlik yapıyor. Bu anlamda yapı denetim firmalarının güçlü olması, markalaşmış müteahhitler için de önemlidir. Şimdiki çevre ve şehircilik bakanımızdan beklediğimiz, yapı denetim firmalarının elinin güçlendirilmesidir. Denetim ifası altında yetki ve tasarruf hakkının yapı denetim firmalarına kazandırılması, insanımıza saygının gereğidir. Can ve mal güvenliği diye başlayan kanunumuza samimiyet kazandırmanın bir gereğidir. İlimizin bazı taşra belediyelerinin henüz koridoruna dahi uğramamış yapı denetim mevzuatının iyileştirilmesi elbette kendi insanımızın menfaatine olacaktır. Selman Baş Yapı Denetim Dernek Başkanı