İnsanın savunma mekanizması

Engellenme, açığının ortaya çıkması gibi olumsuzluklar karşısında kalan bireyin, bilinçsiz olarak geliştirdiği kendini ve çocuklarını korumaya yönelik savunma araçlarına psikolojik savunma mekanizması denir. Birey savunma mekanizmalarıyla duyduğu kaygıyı azaltmaya ve tehdit altındaki çocuklarını korumaya çalışır. BAŞLICA SAVUNMA MEKANİZMALARI 1) BASTIRMA Birey elindeki yetkileri kullanarak bastırma yolunu seçer. Suçlamalara karşı saldıraya geçerek daha baskın çıkar. 2) BAHANE BULMA Neden bulma biçiminde de ifade edilebilen bahane bulma, bireyin neden çaldığını söyleyemeyip nedenler uydurmasıdır. 3) YANSITMA Başkasını suçlama ya da kendi suçunu başkasına atma olarak tanıdığımız yansıtma tam anlamıyla bireyin kendi yanlışlıklarını, olumsuzluklarını başkalarında göstermesidir. Kendisine yapılan olayları komplo olarak lanse eden birey, kendisini suçlayanlara karşı benzer senoryolar yazarak açığını bertaraf etmeye çalışır. 4) ÖDÜNLEME (TELAFİ ETME) Deşifre olarak yakalanmışlıktan doğan başarısızlığın doğurduğu eksiklik, yetersizlik ve aşağılık duygularını başka bir alanda başarı sağlayarak ortadan kaldırma hedeflenir. 5) YÜCELTME Toplumun onaylamadığı olumsuzlukların, toplumca onaylanan bir alana kaydırılarak yani biçim değiştirilerek kabul ettirilmesidir. 6) KARŞIT TEPKİ GELİŞTİRME Hırsızlık yapan birinin hırsızlığı kötüleyen sözler söylemesi, bir yandan hırsızlık yaparken bir yandan da dinin arkasına sığınması karşıt tepki geliştirme psikoloji olarak yorumlanır. 7) ÖZDEŞİM KURMA Özdeşleşme, başkasına özenme, padişahlara benzeme isteği olarakta ifade edebileceğimiz özdeşim kurma, kişinin kendini çok büyük bir lider olarak görmesini sağlayan bir özelliktir. 8) HAYAL KURMA Düş kurma adıyla da bilinen hayal kurma, bireyin kendini olduğu gibi değil olmasını istediği gibi düşlemesi, acı gerçekleri tatlı düşler biçimine dönüştürmesidir. Birey kendini dünya lideri gibi görmek ister ama bu isteği gerçekleşmeyince agresifleşir. 9) KAÇMA Duyarsızlık, problemi yok sayma, önemsememe kavramlarıyla da anlatılabilecek kaçma mekanizmasında birey problemler karşısında onları çözmeye yönelik davranışlar göstermek ya da çeşitli savunma mekanizmalarına başvurarak olaydan bihabermiş havası içerisindedir. Sanki problem onun değilmiş gibi kendisini hiç ilgilendirmiyormuş gibi davranır. 10) YÖN DEĞİŞTİRME Tepkiyi asıl hedefe ya da asıl kişiye değil de başka bir hedefe yöneltmektir. Birey tepkinin yönünü ve yerini değiştirdikten sonra davranışta bulunur. 11) GERİLEME Problemi ile baş edemeyen bireyin yaşadığı olumsuzlukları başka yerlere havale ederek probleme karşı koymasıdır. 12) İNKAR ETME Bireyin kendisine ve çocuğuna acı veren gerçekleri kabullenmeyerek reddetmesidir. 13) POLLYANNA Bireyin karşılaştığı her kötü durumda “bu daha ne ki, daha başkaları da gelecek” diyerek mutluluk oyunu oynamasıdır.